Gideon Samson
wint met Zeb.
de Gouden Griffel
Gisteren werd eindelijk bekend welk boek wij als Griffeljury het allerbeste boek van 2019 vonden. Uit de lijst meesterlijke Zilveren Griffel-winnaars bekroonden wij unaniem Zeb. met de Gouden Griffel 2019.
absurd maar waar
‘We hebben een nieuwe bij ons in de klas. Een zebra. Ze heet Ariane en ze is er nu een week.’ Het is natuurlijk absurd dat de nieuwe een zebra is, maar voor Gideon Samson begint het avontuur en het spel met de werkelijkheid dan pas goed. Het kan nog veel gekker. In elk hoofdstuk komt een andere leerling uit de klas van juf Cato aan het woord. Stuk voor stuk vertellen ze een verhaal dat je van het ene op het andere been zet, je laat gniffelen, grinniken, denken, fronsen, leren en vooral intens laat genieten.
2 + 2 = 5
Neem Maximiliaan die er opeens mee moet leven dat twee plus twee vijf is, en niet vier. Eerst ontploft hij zowat van frustratie, want hoewel iedereen lijkt te weten dát het zo is, kan niemand het uitleggen.
En dan… dan ziet hij het zelf opeens ook.
Huh?
Ja, hij ziet het echt en vanaf dat moment begrijpt hij ook niet meer hoe hij ooit anders had kunnen denken.
katalysator
Zo gaat het eraan toe in Zeb.. Verhaal na verhaal eert Samson de quote van Etgar Keret waar hij zijn boek mee begint: ‘Je zult nooit weten wat er gebeurt in de hoofden van anderen.’ Of het huilen nu wordt afgeschaft, twee kinderen elkaar in een droom tegenkomen, of de juf besluit te trouwen op 30 februari, steeds is de afwijking van de realiteit voer voor een hyperorigineel, oergeestig verhaal. ‘Er is altijd wat met papa. Alleen maar omdat híj misschien wel allergisch is, mag ík geen leeuw voor m’n verjaardag. Dat vind ik dus Niet Eerlijk.’ Het absurdisme werkt als een katalysator voor onbegrensd leesplezier.
herkenbaar
Ondertussen gaat Zeb. over heel alledaagse dingen: een klas met een nieuwe leerling, het houden van een spreekbeurt, een bruiloft, de wens om voor even iemand anders te kunnen zijn of een logeerpartijtje: ‘We kletsten en vertelden elkaar moppen zoals we altijd deden als we bij elkaar gingen logeren, totdat de moeder van Jayden bovenkwam en vond dat we nu toch echt stil moesten zijn.’ Zeb. zet de wereld op zijn kop, maar laat die wereld toch ook heel herkenbaar aanvoelen.
met heel het hart
De elf strak geschreven hoofdstukken lopen moeiteloos in elkaar over en vallen in een machtig raamwerk wonderwel ineen. Hoe bizar het ook wordt, Samson slaagt erin om zonder verklaring, oordeel, of nodeloze uitleg te vertellen. Hij beschrijft slechts de gekte, en die werkt verslavend.Wat een rijkdom dat we kinderen door boeken als Zeb. al kennis kunnen laten maken met deze diepgang en intelligente humor.
‘Wat is hartstochtelijk?’ wil Fien in ‘Noepy’ – mijn lievelingsverhaal uit Zeb. – weten. ‘Dat je huilt en dat je voelt dat het goed is.’ legt haar moeder uit. ‘Met heel je hart, bedoel ik.’ Dat is wat ik denk als ik Zeb. lees, of eigenlijk welk boek van Samson dan ook: dit is met heel het hart geschreven. En dat soort boeken wens ik iedereen toe.
tekeningen en verhalen dansen
De Gouden Griffel wordt uitgereikt omdat het verhaal in een boek zo uitzonderlijk is. Maar Zeb. zou Zeb. niet zijn zonder de illustraties van kinderboekendebutant Joren Joshua (die daarvoor terecht met een Zilveren Penseel werd bekroond). Zijn oranje, wit en zwart spatten van de pagina’s, zijn tekeningen vullen aan én tillen het boek naar een (nog) hoger plan. Ik kan het niet beter zeggen dan Samson zelf: ‘We wilden iets maken waarin het beeld de tekst aanvult en andersom. Iets waarin de tekeningen en de verhalen met elkaar gaan praten, gaan dansen bijna.’ Overigens mag de voelbaar aandachtige boekverzorging van Thomas & Jurgen ook niet onopgemerkt blijven.
winactie
Ik mag drie exemplaren van Zeb. weggeven. Drie exemplaren die speciaal voor Boekwijzer door Gideon Samson zijn gesigneerd. Wil jij er een winnen? Like en deel de winactie dan op social media (vergeet niet om boekwijzer te taggen) en laat me in een comment hieronder, op Instagram of Facebook weten wie jij deze verhalen gunt.
