DE GENOMINEERDEN VOOR DE WOUTERTJE PIETERSE PRIJS 2022
De jury van de Woutertje Pieterse Prijs nomineerde vijf wonderschone boeken.
Op 2 april volgt de bekendmaking van de winnaar.
Hieronder mijn woorden over al dat moois (in willekeurige volgorde) bijeen.
Titel: Terra Ultima
Auteur: Noah J. Stern
Illustrator: Raoul Deleo
Uitgeverij: Lannoo
Heb je al gehoord van dat nieuwe mysterieuze continent? Het heet Terra Ultima. Het ligt ergens tussen Azië en Alaska. Niemand weet precies waar. Niemand weet hoe je er komt. Niemand, behalve Raoul Deleo, die het ontdekte, in kaart bracht.
Zijn archief – koffers vol aantekeningen, spullen en tekeningen – gaf hij aan Noah J. Stern die de enorme klus op zich nam om alles te ordenen en uit te werken tot dit meesterlijke boek.
Wat een geestverruimend avontuur! Wat een vertelling! Wat een ontdekkingstocht!
Lees en zie hoe Deleo het continent op het spoor kwam en wat hij ontdekte op zijn vele expedities. Dit reislogboek maakt je een ontdekkingsreiziger. Het neemt je stap voor stap, dag voor dag mee op de spectaculaire onderneming. Het verhaal is magnifiek, de illustraties zijn van een adembenemende pracht. Hoe langer je naar de fijne potloodtekeningen kijkt, hoe meer je je afvraagt waar het ene dier ophoudt en het andere begint.
Dit boek is de volmaakte, elegante symbiose tussen wetenschap en fantasie.
Titel: Zonder titel
Auteur: Erna Sassen
Illustrator: Martijn van der Linden
Uitgeverij: Leopold
‘Alles gaat fout.
Die klootzak van een Sergio pakte mijn schetsboek af.
Het was gelukkig niet het boekje met naakten, ik ben wel zo slim om dat thuis te laten.’
In deze buitengewone young adult vertellen Erna Sassen en Martijn van der Linden het verhaal van Joshua. Zij in woord, hij in beeld.
Joshua is boos en verdrietig. Zijn beste vriendin Zivan reageert niet op zijn berichten. Ze twee kennen elkaar al vanaf de kleuterschool, maar niet lang geleden besloot haar vader dat de familie terug moest naar hun geboorteland Irak. Nu is Zivan weer in Nederland, omdat haar tante borstkanker heeft en reageert ze nergens op.
In zijn appjes aan haar en in zijn tekeningen probeert Joshua te doorgronden wat er speelt. Tegelijkertijd moet hij zich staande houden op het vmbo tussen stoere gasten die liever kickboksen dan tekenen.
Erna Sassen schrijft zo dat je Joshua wordt, helemaal. Door in zijn hoofd te kruipen ga je hem, maar ook de mensen om hem heen begrijpen. Ontdek je bijvoorbeeld dat die binken op school ook weer hun eigen verhaal hebben.
Niemand verkent het puberbrein zo indringend en tot in de grensgebieden als Sassen dat doet. De rake taal, vaart en humor (ik heb hardop gelachen) waarmee het zinderende verhaal wordt verteld, maken het boek bovendien een ware pageturner.
Zonder titel is ondenkbaar zonder het werk van Martijn van der Linden. Zoveel gedachten, zoveel stijlen. Zijn tekeningen zijn zo vrij en diep als de binnenwereld van Joshua zelf. Ze zijn niet alleen prachtig, ze vertellen je ook onmisbaar veel.
Titel: Schaduw van Toet
Auteur: Lida Dijkstra
Illustrator: Djenné Fila
Uitgeverij: Luitingh Sijthoff
Lida Dijkstra en Djenné Fila nemen je in dit schitterende boek mee naar het oude Egypte.
Ze vertellen het levensverhaal van Toetanchamon vanuit het perspectief van zijn pientere, eigenzinnige halfzus Anchesenamon.
Amany, zoals ze genoemd wordt, is een springlevend karakter. Door haar ogen naar de grote koning kijken, geeft lezers een razend boeiende, brede blik op zijn leven, of misschien beter: achter zijn leven En ook op haar en via haar op de tijd waarin ze leven.
Zij was degene die voor hem zorgde vanaf het moment dat hij geboren werd, ze was zijn mentor en degene met wie hij trouwde. Samen met zijn zijn zus was Toet zo sterk ‘als een tweekoppige god die nooit in de rug kon worden aangevallen.’
Het verhaal speelt gedurfd en beeldend met een schat aan historische feiten. De versvorm waarin Dijkstra de levendige, verhelderende geschiedenis vertelt, is zowel toegankelijk als uitdagend. Kinderen die lezen lastig vinden, zullen gelukkig worden van de rustige bladspiegel, terwijl in de versvorm even goed uitdaging te vinden is.
De rijke illustraties van Djenné Fila zijn net zo vol van historie, diepte en verbeeldingskracht als het verhaal. Zij liet zich inspireren door beelden uit het Rijksmuseum van Oudheden en gebruikte materialen als papyrus, die verwijzen naar het oude Egypte.
Schaduw van Toet is een meester- en kunstwerk in één.
Titel: De Meisjes
Auteur: Annet Schaap
Illustrator: Annet Schaap
Uitgeverij: Querido Kinderboeken
In de Meisjes worden zeven sprookjes verteld waarin je Grimm en Perrault kunt herkennen. Uit de verte, want de aloude vertellingen zijn toch vooral een basis voor gedachten en een blik zo origineel dat werkelijk alleen van nieuwe sprookjes sprake kan zijn.
Vol sfeer, scherpte en ingehouden humor geven de verhalen een blik achter het sprookje. Ze laten je om het hoekje kijken, of vanuit een totaal ander perspectief. De taal is verfijnd en gevoelig, maar de rolomkering is rigoureus: de meisjes hebben de hoofdrol. Dat biedt prettige, stevige moraal en schitterende symboliek.
Zoals het meisje dat een vuurrode regenjas moet dragen als ze naar buiten gaat, met reflecterende strepen. Er zou eens wat met haar gebeuren… Ze voelt zich een wandelend stoplicht. De dreiging had moeten komen van de wolf. Ook zijn gedachten mag je lezen. Maar hij is door hekken en mens van al zijn wolf-zijn ontdaan.
Of het meisje in Meneer Pelsteel dat aan het einde van het verhaal haar man, de koning, vraagt of hij eigenlijk háár naam wel weet. Terwijl de mannen druk overleggen loopt ze met haar kind het paleis uit, haar eigen sprookje tegemoet.
De schrijfkunst van Annet Schaap is zo soepel dat je soms vergeet dat je aan het lezen bent. Steengoed. Alweer.
Titel: Viruswereld
Auteur: Marc tẻr Horst
Illustrator: Wendy Panders
Uitgeverij: Gottmer Kinderboeken
Dat een virus de hele wereld lam kan leggen, weten kinderen inmiddels maar al te goed. Maar wat zijn virussen nou eigenlijk precies? Waar komen ze vandaan, hoe werken ze en hoe kunnen we ze bestrijden?
De antwoorden daarop zijn niet eenvoudig. Gelukkig is daar Marc ter Horst. In Viruswereld: Over snot en superspreaders neemt hij de rust om al die lastige materie uit te leggen. Hij duikt de geschiedenis in, laat je door een microscoop kijken, kijkt hoe virussen zich verspreiden, wat ze in je lichaam doen, wat je kunt doen om ze dwars te zitten…
Hij vertaalde zijn uit wetenschappelijke bronnen vergaarde kennis in toegankelijke, tot de verbeelding sprekende taal. De ongelooflijke hoeveelheid informatie is verdeeld in kleine stukjes tekst vol lucht en humor. Dat de schijver zijn lezers direct aanspreekt werkt bovendien geweldig. Hij trekt ze daarmee echt de materie in.
De vele kleurrijke illustraties van Wendy Panders versterken het boek enorm. Ze verklaren, verbeelden en helpen stukjes die lastiger in woorden uit te leggen zijn toch begrijpelijk te maken.
Dit boek is wederom geweldige non-fictie.
Titel: De tunnel
Auteur: Anna Woltz
Uitgeverij: Querido Kinderboeken
Londen, 1940. De Duitsers bestoken de stad elke nacht met verwoestende bommen. De Londenaren schuilen dan ondergronds in de metrostations en -tunnels. Daar komen de verhalen van vier jonge mensen samen.
Vier jongeren die hun eigen geschiedenis hebben. Die voor belangrijke keuzes staan. Die ervoor passen om voor de helft te leven, want: ‘Niemand weet wie er morgen nog leeft. Er is geen tijd om te wachten op een andere wereld.’
Ella had polio en weet sindsdien niet goed hoe ze met andere mensen moet leven. Quinn liep met een tas vol juwelen weg van haar rijke leventje (‘als je naast haar loopt tintelt de lucht’). Sebastian is haar broer die ze niet meer wil spreken omdat hij de verkeerde kant koos. Jay is een adembenemend knappe rouwdouwer die geld verdient aan het verhuren van plekken in de tunnel.
Met aangename vaart en vol bloedmooie zinnen sleurt Woltz je hun zinderende avontuur in. Je bevindt je mét deze jongeren in de bizarre bubbel waartoe zij veroordeeld zijn. Het verhaal kijkt niet weg van de rauwe pijn van de oorlog – ‘Hoe leef je verder als je weet dat we allemaal kapot gaan?’, of het onverdraaglijke verdriet van verlies – ‘De rest van mijn leven zal ze de hele tijd dood zijn.’. Er is ruimte voor woede, onzekerheid, ontroering. En er is liefde – ‘Hij heeft mijn hand nog steeds vast en het voelt alsof ik uit niks anders dan adem en vonken besta.
Woltz is er een meester in om karakters te schetsen die een aangename mix van bewondering en herkenning oproepen. Dat biedt een uitdagend spanningsveld. Ella, Quinn, Sebastian en Jay zijn zoals je bent én zoals je zou willen zijn. Met gedachten die voelen als de jouwe, waarvan je tegelijkertijd wilde dat je ze zelf verzonnen had.
Het is dus niet gek dat de gebeurtenissen in De tunnel zo dichtbij komen. Dat komt ook doordat Woltz zich merkbaar goed documenteerde. ‘Bijna alles wat je in De tunnel over de oorlog en het schuilen in De Ondergrondse leest, was écht zo.’ schrijft ze op haar website (bezoek die zeker eens om fotomateriaal en achtergrondinformatie te vinden). Ze is er met verve in geslaagd om de beklemmende realiteit van meer dan 80 jaar geleden geloofwaardig neer te zetten.
Om in één adem uit te lezen. Om daarna vaak te herlezen. Een lievelingsboek.
