Bijzondere poëziebundels
Vandaag start de week van de poëzie. In deze tiplijst selecteerde ik voor jullie schitterende dichtbundels voor alle leeftijden. Weet dat je van elke dichter nog veel meer werk kunt vinden. Na de bundels vind je nog een overzicht van websites waar je heel veel inspiratie en lesideëen kunt vinden.
In de lezing die ik volgende week donderdag geef, heb ik ook fijne tips voor het voorlezen van poezie. HIER kun je je inschrijven daarvoor.
Je kunt de boeken allemaal aanschaffen via Boekwijzer (je wordt dan doorgeleid naar Boekhandel Athenaeum), ze bewaren in je tiplijst (als je lid bent van Boekwijzer) of je kunt met deze tiplijst naar de boekhandel of bibliotheek in de buurt gaan.
Wil je altijd toegang tot dit soort mooie tips op maat? Word dan nu lid van Boekwijzer.
En heb je wat aan deze tips? Heel lief en fijn als je ze weer met anderen deelt. Dat kan ook via deze reel die ik erover maakte.
BLOEMLEZINGEN EN DICHTER
Heel de wereld wordt wakker, samengesteld door Jaap Robben, met illustraties van Sebastiaan van Doninck (AL)
Een bloemlezing als deze was er nog niet en is – als ik zo vrij mag zijn – onmisbaar. In Heel de wereld wordt wakker bundelde Jaap Robben de 333 mooiste Nederlandse en Vlaamse gedichten voor kinderen, geschreven tussen 1990 en nu. Hij schrijft in zijn schitterende voorwoord:
Het zijn gedichten die stuk voor stuk wat met je doen en dat mag en kan alles zijn: ontroering, herkenning, verdriet, vreugde, verrijking en zelfs irritatie. Het is dus een soort gebruiksaanwijzing bij jezelf, maar ook een encyclopedie voor gevoelens, een atlas voor je fantasieën en dromen. Sebastiaan van Doninck maakte de gevoelvolle, fraaie, rijke illustraties. Heel de wereld wordt wakker is een bundel om een leven lang bij je te dragen.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Ik wou dat ik een vogel was, samengesteld door Marlous van Mourik en Margot Diederik met illustraties Frann Preston-Gannon (AL)
Voor elke dag van het jaar lees je een gedicht van een grote Nederlandse dichter (er is zelfs aan schrikkeljaren gedacht).
Hoewel de moeilijkheidsgraad van de natuurgedichten verschilt, is er voor kinderen altijd wat uit te halen. Dat maakt de bundel leeftijd- én tijdloos.
Het is opvallend knap hoe goed de beeldschone gedichten passen bij de hartverwarmende illustraties van Frann Preston-Gannon. Daarvoor verdienen Marlous van Mourik en Margot Diederik alle lof. Zij werden verliefd op de Engelse editie en gunden ons allen een Nederlandse variant. De liefde en het plezier waarmee ze zich aan deze grote én grootse klus hebben gewijd, is gedicht voor gedicht, pagina voor pagina voelbaar. Met Ik wou dat ik een vogel was is Nederland in één klap een magistrale klassieker rijker!
Zij maakten ook een prachtige bundel met 366 dierengedichten.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst. En HIER de bundel met dierengedichten.
Tijdschrift DICHTER. van uitgeverij Plint (6+)
DICHTER. is een tijdschrift met gedichten voor kinderen van 6 tot 106. In ieder nummer staan bijna 60 tot 75 nieuwe gedichten van meer dan 50 dichters. In elke bundel zijn gedichten rondom een thema geschreven. Dat maakt het ook zo geschikt voor in de klas (de nummers zijn los te koop en via de website van Plint terug te vinden.
Niet iedereen schrijft voor ieder nummer (ook dichters hebben wel eens vakantie 😉 maar voor DICHTER. schrijven meer dan 60 dichters uit Nederland en Vlaanderen. Grote namen als Bette Westera, Joke van Leeuwen en Marieke Lucas Rijneveld, maar ook aanstormend talent. De redactie wordt gevoerd door Marty Barneveld, Jos van Hest, Hans Kuyper, Kate Schlingemann en Lisette Wiegers. Mia Goes is hoofdredacteur.
HIER kun je het de bundels aanschaffen of een abonnement nemen.
DICHTBUNDELS (van jong naar oud)
Lichtjes in je ogen van Hans en Monique Hagen & Marit Törnqvist (AL)
ik zie lichtjes in je ogen
kom eens heel dichtbij
ik zie mij
je ogen zijn twee spiegeltjes
zie jij het ook bij mij?
In 1988, iets nadat hun dochter Imme werd geboren, besloten Hans en Monique Hagen gedichtjes voor haar te maken. Herkenbaarder en verrijkender is het voor de allerkleinsten voor mij in een dichtbundel haast nooit meer geworden. Een genot om voor te lezen. De illustraties van Marit Törnqvist voegen een eigen wonderschoon beeldverhaal toe.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst. En HIER kun je hun andere bundels bewonderen.
Superguppie is alles van Edward van de Vendel & Fleur van der Weel (3+)
In deze uitzonderlijk goed geschreven, veelbekroonde bundel toont Edward van de Vendel zijn unieke, speelse, verrassende blik op de wereld. Al na een paar van de meer dan 200 versjes weet je: Superguppie ís daadwerkelijk alles! Er gaat geen dag voorbij of er valt wel iets voor waarbij je deze bundel ter hand kan nemen, de gedichten laten zien dat er in de wereld werkelijk overal poëzie te vinden is. Of het nu gaat om een pleister, herfst, schuifdeuren, gym, zweet, een prik of een gaap… Van de Vendel heeft het in een beeldschoon gedicht verpakt. Dat je achter in het boek een index vindt waar je op onderwerp kan zoeken, maakt het allemaal nog makkelijker. De krachtige tekeningen zijn van Fleur van Weel.
Kinderen, docenten, (groot)ouders, pabostudenten, íédereen zou deze bundel moeten hebben.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Alle wensen van de wereld van Rian Visser & Janneke Ipenburg (6+)
Alle wensen van de wereld is een lumineuze, tijdloze dichtbundel die laat zien hoe verrijkend poëzie voor kinderen kan zijn.
Rian Visser belicht een scala aan onderwerpen in dansende, zingende taal. Ze laat je – zoals dat in goede poëzie gaat – net anders kijken en dat is fijn, grappig, mooi en troostend. Zo vraagt ze zich af hoe het zou zijn als spullen heimwee konden hebben, is vrolijk zijn voor een meisje haar beste vak, en is een flat bij haar eigenlijk één groot stapelbed. Ze vertelt ook over gevoelens als hoop, geluk of moed. En ze onthaalt je met woordtovenarijtjes (wat te denken van hoofdschrijven in plaats van hoofdrekenen) en wijze gedachten. Lees maar eens mee met het gedicht Half: ‘We komen elkaar / halverwege tegen. We geven elkaar / een halve handdruk: / jij de hand en ik de druk. / Een halve knipoog: / jij de knip en ik het oog. / Een halve glimlach: / jij de glim en ik de lach. / We komen elkaar tegen / en stilletjesaan gaan we / elkaar beter verstaan.
De tekeningen van Janneke Ipenburg zijn ingetogen en kleurrijk. Ze laten ruimte voor eigen fantasie, en prikkelen tegelijkertijd de geest.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst. Een nieuwe bundel van deze bijzondere makers komt er dit jaar nog aan.
Ik denk dat ik ontvoerd ben van Pim Lammers & Sarah van Dongen (6+)
Pim Lammers dicht de kinderwereld bijeen in zijn eerste dichtbundel Ik denk dat ik ontvoerd ben. Over wakker blijven als de oppas er is, of geen zin in de familiedag, over tante Ben, of de nieuwe vriendin van papa. Over boosheid boven zwijgen, over harde woorden als: ‘je hoort hier niet’, over de vraag wat je eigenlijk moet met sorry en over over oefenen voor verdriet…
Zijn observaties zijn beeldend, scherp, geestig, herkenbaar en raken me geregeld zacht in mijn hart. Zoals bij het gedicht Opa: Maar ze hoeven niets meer te zeggen. / Ik weet het, ik heb het al door. / Ze hoeven me niets meer uit te leggen. De stilte was ze voor.
De wonderschone illustraties in zachte, diepe kleuren van Sarah van Dongen sluiten naadloos aan op de intieme sfeer van de bundel.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Laat een boodschap achter in het zand van Bibi Dumon Tak & Annemarie van Haeringen (8+)
Wauw, non-fictie-poëzie voor kinderen!
Bibi Dumon Tak belicht van alle dieren een eigenschap zo uitzonderlijk dat we die vaak juist net niet kenden en giet die in in een gedicht zo verrassend en origineel dat je er heel erg gelukkig van wordt. Annemarie van Haeringen verzorgde de beeldschone verbeelding van de woorden.
Er gebeurt iets heel bijzonders als Dumon Tak en Van Haeringen samenwerken. Dat toonden ze eerder in hun in hun pareltje Siens hemel, dat bestendigen ze in Laat een boodschap achter in het zand.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Gelukkig en blij van Edward van de Vendel & Martijn van der Linden (9+)
‘Maar wat nou als iedereen voortaan het gegil negeerde,
de stilte eerde
en de verdere rest
van zijn jonkies leerde?
In Gelukkig en blij’deelt Edward van de Vendel zijn verwonderde blik op het grote en kleine, zijn net iets anders kijken, zijn hoopvolle humor, liefde voor dieren, voor afstand en dichtbij, zijn aandacht voor gevoel, hoe je om elkaar heen, van elkaar af of met elkaar mee kan bewegen, zijn respect voor de keerzijde en het niet-weten.
In misschien wel mijn lievelingsgedicht ontvouwt de dichter dat we alles ook altijd anders mogen bekijken, beleven en verdragen. Een zachte, herkenbare, geruststellende en wezenlijke gedachte die óók precies dat omvat wat alle gedichten in deze bundel ons laten zien. Gelukkig en blij dat we de wereld ook op die manier mogen benaderen.
De betoverende cadans zit ook in het subtiele spel tussen de tekst en de adembenemend schone schilderijen van Martijn van der Linden. Hoe meer je ziet, hoe meer je je realiseert dat in dit boek het één haast niet zonder het ander kan bestaan.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst. Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt is van dezelfde makers en al even wonderschoon.
‘Ommouw me van Ted van Lieshout (10+)
Haal mij van deze hanger.
Grijp mij uit deze kast.
Laat mij hier niet hangen.
Pak me beet. O, houd me vast’.
Als er een nieuwe dichtbundel van Ted van Lieshout verschijnt, zit ik op het puntje van mijn stoel. Zijn werk is spannend, filosofisch, sprankelend, buitengewoon origineel, vaak erg geestig en evenzovaak ontroerend. In ‘Ommouw me’, de gloednieuwe parel – van zijn hand is dat niet anders.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Applaus voor mijn vinger
van Erik van Os & Jan Jutte (12+)
Zinnen vallen sierlijk en precies op hun plek in de gedichten van Erik van Os. Er zit zoveel spannends en tederheid in de keuze van de woorden en de plek waar ze staan. Zoveel tover en diepte in de gedichten die over zoveel gaan.
Over ouders die de tijd nemen om elkaar niet aan te kijken. Over een kind dat haar moeders drukte van belang is. Over liefde, vriendjes en vriendschap. Over oorlog aan tafel, onbegrip en scheiden. Over slechte en mooie dagen. Over geluk en somberte. De bundel bestaat uit observaties die tegelijkertijd spiksplinternieuw en volledig herkenbaar aanvoelen.
Drievoudig Gouden Penseel-winnaar Jan Jutte verzorgde de meesterlijke beelden. Woord en beeld zijn zo samen. Ineengeslagen als een vlechtwerk beroeren ze dubbel diep. Dat kan hard raken, zacht ontroeren of gewoon ronduit grappig zijn. Zo is niet alleen ‘En we gaan nog niet naar huis’ tekstueel meesterlijk geestig – het gaat over de liefde tussen een vader en een file die nooit langer stand houdt dan anderhalf uur. Liefde die bestaat uit CO2 en getrommel op het stuur. Het fantastische beeld dat Jan Jutte erbij maakte van een doordraaiende vader, moeder die er klaar mee is, en twee stoïcijns uit het raam turende kinderen op de achterbank is even briljant.
Applaus voor mijn vinger bevat fantastische gedichten voor jongeren op de middelbare school, dus ik snap goed dat de bundel voor hen geschreven is, maar schroom zeker niet om sommige gedichten al eerder voor te lezen. Ik gun deze bundel een immens publiek.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Nog lang geen later van Kees Spiering & Jeska Verstegen (12+)
Edward van de Vendel verwoordt het prachtig in het voorwoord van deze fenomenale dichtbundel: Wie de gedichten van Kees Spiering leest, begrijpt opeens hoe je tegelijkertijd nu en ooit kunt leven (… en) dat poëzie een hemel kan zijn. Spiering dicht in Nog lang geen later een wereld bijeen. Steeds opnieuw verwondert hij door iets, soms heel dichtbij, met zijn kundige, talige, tovenaarspen te beschrijven. Het gaat over een eerste liefde, een boekenkast als tijdmachine, Greta Turnberg, liever met z’n allen weg dan in je eentje nog zijn en nog zoveel meer. De gedichten zijn zoals Spiering de kloof een in hoofd woorden geeft: Tussen waar ik ben en wil zijn. Tussen daar en hier, nu en ooit.
De magisch mooie, spannende schilderingen van Jeska Verstegen passen beeldschoon bij het gevoel van de bundel: ze vertellen een verhaal en laten evenveel te raden over.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
Voor altijd vandaag van Koos Meinderts & Annette Fienieg (12+)
De zee heeft niemand nodig
voor het zingen van haar lied.
Ze ebt en vloedt en
is zichzelf genoeg.
Ik houd van de toon, taal en sfeer van de poëzie van Meinderts en dat begint hier al bij de schitterende titel. Voor altijd vandaag… De woorden roepen een weemoedig gevoel bij me op dat ik even verdrietig als wonderschoon vind. Op de achterflap staat dat de schrijver je meeneemt ‘in zijn wereld van verwondering, ontroering en verzet tegen de tijd.’ Dat is zo treffend dat ik het niet anders zal opschrijven. De oogstrelende sjabloondrukken van Annette Fienieg passen prachtig bij de gedichten. Hoe langer ik ernaar kijk, hoe meer ik erin verdwijn. ⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Ik blijf de wereld van deze bundel betreden. Begin van voren af aan, tuur naar een landschap of lees een lievelingsgedicht opnieuw. Het is steeds weer tintelend verfrissend, verrassend zacht of troostend.
HIER kun je het boek aanschaffen of bewaren in je tiplijst.
INSPIRERENDE TIPS RONDOM POËZIE
Raadgedicht
PoeziIk ben gek op Raadgedicht, bedacht door Rian Visser. Doe elke week mee met je klas!
Een raadgedicht is een gedicht waarin één woord ontbreekt. Dit woord is afgedekt en jij mag het raden. Hierdoor ga je extra goed lezen en zelf nadenken over het gedicht. Hoe zou jij het afmaken? Goed of fout is niet het belangrijkst. Misschien bedenk je wel een beter woord dan de dichter! Deelname is gratis. Inschrijven is niet nodig. Je doet mee via de website of de app.
School der Poëzie
School der Poëzie voorziet onder andere in compacte lesprogramma’s waarin kinderen en jongeren onder begeleiding van gespecialiseerde docenten op een plezierige en effectieve manier kennismaken met in inspiratie vinden in poëzie.
Ontdek hier de geweldige programma’s en lessen op maat voor scholen en instellingen. De organisatie werd in 1994 opgericht door Huub Oosterhuis.
Poëzieweek
Op de site van de Poëzieweek vind je ontzettend veel informatie en ook hulp voor ouders en leerkrachten die met kinderen met poëzie willen werken. Ze voorzien bijvoorbeeld in bijzondere lestips, maar verwijzen je ook naar sites voor nog veel meer inspiratie de interactieve poëzie-app Ver+Vers waarmee je op een speelse en eenvoudige manier zelf geïllustreerde poëzie kunt creëren!
Poëziepaleis
Het Poëziepaleis organiseert poëzieactiviteiten voor kinderen en jongeren. Ook voor workshops, lesmateriaal en schrijftips kun je bij hen terecht.
BEN JIJ AL LID VAN BOEKWIJZER?
Hier ontdek je wat het Boekwijzer Lidmaatschap inhoudt en kun je je meteen inschrijven!
